آثار منسوب و اصحاب امام رضا

 

آثار منسوب

رساله ذهبیه یا طب الرضا از آثار منسوب به امام رضا (ع)

نوشتار‌های اصلی: عیون اخبار الرضا و رساله ذهبیه

برخی از نویسندگان، از امام رضا(ع) به جز احادیث و اخباری که از آن حضرت نقل کرده‌اند و یا پاسخ کسانی که برای فهم مسائل علوم و معارف به آن بزرگوار مراجعه کرده‌اند (مثلاً کتاب عیون اخبار الرضا بسیاری از این مسائل را نقل کرده است.)، تألیفاتی نیز ذکر کرده‌اند که صحت انتساب آنها نیازمند ادله کافی است و استناد برخی از آنها قابل اثبات نیست. از جمله این تألیفات کتاب «‌الفقه الرضوی‌» است که محققین از علماء، نپذیرفته‌اند که این کتاب نوشته امام رضا (ع) باشد.[۸۸] اثر دیگری که به امام رضا(ع) نسبت داده شده است، «‌رساله ذهبیه‌» در پزشکی است. گفته شده است که امام این رساله را در حدود سال ۲۰۱ق. برای مأمون فرستاد و مأمون برای نشان دادن اهمیت آن دستور می‌دهد که با طلا نوشته و پس از آن در خزانه دارالحکمه نگهداری شود و به همین مناسبت است که آن را رساله ذهبیه نامیده‌اند. بسیاری از علماء بر این رساله شرح نوشته‌اند.[۸۹]

از دیگر آثار نسبت داده شده به امام رضا(ع) «‌صحیفة الرضا‌» در فقه است که انتساب آن به ایشان ثابت نشده است.[۹۰] کتاب دیگری که به امام رضا (ع) نسبت داده شده است، کتاب «‌محض الاسلام و شرایع الدین‌» است که ظاهراً اطمینانی به صدور این کتاب از امام نیست.[۹۱]

اصحاب

نوشتار اصلی: فهرست اصحاب امام رضا(ع)

شیخ طوسی در کتاب رجال خود اسامی حدود ۳۲۰ نفر از اصحاب امام رضا(ع) را ذکر کرده است.[۹۲] از میان محققین متاخر، عطاردی در «مسند الامام الرضا»،[۹۳] ۳۱۲ نفر و قرشی در کتاب «حیاة الامام علی بن موسی الرضا(ع)»[۹۴] تعداد راویان از امام هشتم را ۳۶۷ تن دانسته‌اند. محمد مهدی نجف نویسنده کتاب الجامع لِرُواة و اصحاب الامام الرضا، اسامی ۸۳۱ نفر را از منابع مختلف شیعه به عنوان راوی و اصحاب امام رضا جمع‌آوری کرده است.[۹۵]

برخی از اصحاب امام به نقل شیخ طوسی[۹۶] عبارتند از:

محمد بن عمر کشی، از رجالیان شیعه در قرن چهارم قمری، شش تن از اصحاب امام رضا(ع) را جزو اصحاب اجماع شمرده است. این شش تن عبارتند از: یونس بن عبدالرحمن، صفوان بن یحیی، ابن ابی‌عمیر، عبدالله بن مغیره، حسن بن محبوب و بزنطی.[۹۷] وی حماد بن عثمان را از اصحاب اجماع و یاران امام صادق(ع) ذکر کرده است

۵
از ۵
۱۵ مشارکت کننده