قم گنجینه‌ای ارزشمند از تاریخ عزاداری حسینی در سینه دارد که بیان حقایق آن در صفحات منابع اصیل و سخن صاحب‌نظران، به‌وضوح نقش این شهر مقدس در گسترش سنت‌های عزاداری را نشان می‌دهد.
آنچه بیش از همه پیرامون سابقه درخشان شهر قم در اقامه عزای حسینی خودنمایی می‌کند، برپایی مجالس سوگواری با نمادها و آیین‌های سنتی و اجرای نمایش تعزیه در مناطق مختلف این شهر مقدس و روستاهای اطراف آن است.
نشان دادن حزن و اندوه در مصائب سید و سالار شهیدان با به‌کارگیری نمادهای مختلف و برگزاری مجالس سوگواری امام حسین(ع)در قم قدمتی بسیار طولانی دارد و هم‌اکنون نیز بسیاری از این مجالس باسابقه در شهر و روستاهای استان قم دایر است و عزاداران حسینی از میان همه اقشار می‌توانند در این محافل مذهبی شرکت کنند.
اجرای نمایش سنتی تعزیه نیز در قم محدود به سالن‌های خاص نیست و بسیاری از تعزیه‌ها با حضور پرتعداد مخاطبان در سطح مناطق مختلف شهر و روستا برگزار می‌شود و عموم مردم می‌توانند به تماشای این جلوه‌گاه تاریخ بنشینند.
مردم قم در طول سالیان دراز، با برپایی مجالس و محافل عزاداری سید و سالار شهیدان، همواره حافظ ارزش‌های نهضت عاشورا و حماسه تاریخی امام حسین(ع) بوده‌اند و این مساله در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا به امروز ابعاد گسترده‌تری به خود گرفته است که در همین رابطه خبرنگار ایرنا به بررسی بیشتر این موضوع می‌پردازد.
نگاهی به سابقه عزاداری در قم
مردم متدین قم با اعتقادات و فرهنگ‌های مختلفی که دارند، با آغاز ماه محرم سر در خانه‌ها، خیابان‌ها، مساجد و تکایای شهر را با نصب پرچم‌های عزا، سیاه‌پوش کرده و به استقبال ماه محرم می‌روند و ضمن برگزاری مراسم سخنرانی، از مداحی مداحان اهل‌بیت(ع) در مظلومیت اهل حرم و اصحاب امام حسین(ع) بهره‌مندمی شوند.
قم از دیرباز همچون شاهراه تمدن در رکن بسیاری از حوادث فرهنگی، تاریخی ایران قرار داشته است و بسیاری از اقوام همچون اشعریان به این شهر آمده‌اند و ساکن شده‌اند، به طور کلی باید گفت جماعت های بیشماری به خاطر عشق و علاقه به کریمه اهل‌بیت(ع) از دیگر مناطق به منطقه قم سفرکرده‌اند.
بر اساس مستندات تاریخی شهر مقدس قم به همراه شهرهای آوه،آشتیان، و تفرش از اولین مراکز شیعه‌نشین ایران بودند چراکه گروهی از اعراب اشعری شیعه‌مذهبی و بسیاری از سادات و فرزندان نبوت و آل علی(ع) به این شهر مهاجرت کردند.
این امر سبب شد شهر قم به‌عنوان مرکز بزرگ تشیع در جهان اسلام شناخته شود و برخی از منابع نوشته‌اند در خفقان پیش از آل‌بویه( قرن چهارم) مردم قم به عزاداری امام حسین(ع) می‌پرداختند.
پس از رسمی شدن مذهب تشیع در ایران توسط صفویه، عزاداری بر حضرت سیدالشهدا(ع) گستره بیشتری یافت و کم‌کم وجود مکانی خاص برای عزاداری و مراسم دیگر در این زمینه شکل گرفت ازاین‌رو پیدایش «تکیه» به عصر قاجار برمی‌گردد که در استان قم نیز تکیه‌های بسیاری وجود دارد که تکیه چهار مردان، میرزای قمی، حاج سید حسن، یزدی‌ها و باغ پنبه ازجمله این تکیه‌ها است.
