چرا به امام رضا(ع) أباالحسن می گویند؟ مگر ایشان فرزندی به نام حسن داشتند؟
پاسخ:
نام مبارک امام رضا علیه السلام، علی است. #أبوالحسن یا أباالحسن کنیه ایشان است. در فرهنگ عرب علاوه بر نام گذاری افراد به اسم، برای بزرگداشت افراد و پرهیز از خطاب کردن افراد با نام، آنان را با عباراتی ترکیبی صدا می کنند که با واژه های (أب) یا (أم) شروع می شود و به این نوع نام ها (کنیه) گفته می شود. همانند ابوالقاسم.
اگرچه چنین به نظر می رسد که اگر کسی مثلا(ابو الحسن) خطاب شد معنی این خطاب چنین باشد که این شخص، پدر حسن است. اما با بررسی فرهنگ استعمال کنیه در بین اعراب به این نتیجه می رسیم که لزوما چنین نیست. چه بسا افرادی که هنوز صاحب فرزندی نیستند اما با کنیه خطاب میشوند.
غزالی می نویسد:
رسول اکرم(ص) اصحاب خود را از روی احترام به #کنیه صدا می زد و آنان که کنیه نداشتند، کنیه ای برایشان انتخاب می نمود. مردم نیز از آن پس، آن شخص را به همان کنیه می خواندند. حتی آنان که فرزندی نداشتند تا کنیه ای داشته باشند، برای آنان کنیه ای انتخاب می کرد. پیامبر اکرم (ص)رسم داشت حتی برای کودکان نیز کنیه انتخاب می نمود و آنان را مثلاً أبافلان صدا می زد تا دل کودکان را نیز به دست آورد.
در مورد کنیه امام #رضا علیه السلام نیز چنین است. یعنی با وجود اینکه بنابر نظر مشهور و قوی تنها فرزند ایشان امام محمد الجواد(ع) بوده است، ایشان با کنیه (أبوالحسن) مورد خطاب قرار گرفته است.
در روایتی از کتاب عیون اخبارالرضا می خوانیم:
امام موسی #کاظم علیه السلام فرزند عزیز خود را #رضا نامیده و او را أبالحسن صدا می کرد.
حسینی دشتی، مصطفی، معارف و معاریف، ج 8، ص 595
شیخ مفید، الإرشاد، ج2، ص271.
شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا(ع)، ج1، ص 14.
