سیره تربیتی اهل بیت علیهم السلام
روش های تربیتی: روش عادت
عادت یکی از ابتدایی ترین و شناختهترین روشهای تربیتی است.
از عادت تعریف واحدی ارائه نشده است. برخی به «خوی یا کاری که انسان به آن خوی بگیرد و در وقت معین انجام دهد» عادت میگویند.
میتوان گفت که عادت چند شاخصه دارد:
الف)نتیجه تکرار است و استمرار عمل موجب آن میشود.
ب)امری تدریجی و غیر ناگهانی است.
ج)برای انجام هر بار عمل، نیاز به تفکر ندارد.
عادت در نگاه امام علی علیه السلام با نگاهی مثبت ملاحظه شده است. یعنی نفس عادت، ایجاد اهرم در مقابل رفتارهای ناگهانی است. منتهی اگر با نگاه دینی،انسان عادات مثبت را در خود مستقر نماید حرکت او به سوی کمال شتاب میگیرد.
وقتی انسان عملی را به طور مستمر تکرار کرد، به تدریج با آن خو میگیرد و حالتی در نفس به وجود میآید که اصطلاحا عادت نامیده میشود. انسان با عمل مزبور انس و الفتی خاص مییابد و تمایل به ادامه آن پیدا میکند. ممکن است انجام عملی در ابتدا برای انسان دشوار و حتی ناگوار باشد، ولی بعد از تکرار و حصول عادت، همان عمل آسان و گوارا میشود؛ به گونه ای که گویا از طبیعت صادر میشود و یک فعل طبیعی است.
حضرت علی علیه السلام در این باره میفرمایند:
«اَلْعَادَةُ طَبْعٌ ثَانٍ»
عادت، طییعت ثانوی است.