نامش «موسی بن جعفر» و در میان شیعیان به «باب الحوائج» معروف است. آن حضرت پس از شهادت پدرش امام جعفر صادق علیه السلام و در سن ۲۱ سالگی به امامت رسید. ایشان در سن ۵۵ سالگی و به دستور هارون الرشید و با زهری که در زندان به او خورانده شد، به شهادت رسیدند. بنا به روایتی از امام رضا علیه السلام ثواب قبر امام کاظم علیه السلام با زیارت قبر پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله، امیرالمومنین علیه السلام و امام حسین علیه السلام برابری می کند.
امام موسی کاظم علیه السلام و محبت به فرزند
هر کودکی تشنه محبت خانواده اش است. محبت به خصوص در قالب بوسیدن و در آغوش کشیدن باعث آرامش خاطر و شادابی کودک می شود. کودکانی که از محبت والدین خود محروم اند معمولا این نیاز را با پرخاشگری و ناسازگاری نشان می دهند. نوجوانان نیز همیشه در جایی به غیر از خانه و از غریبه ها طلب محبت می کنند. در هر حال آنچه در تربیت کودکان اهمیت دارد؛ ابراز محبت است. مفضل بن عمر نقل می کند که وارد خانه امام موسی بن جعفر (ع) شدم، در حالی که فرزند ایشان علی علیه السلام در کنار حضرت نشسته بودند. حضرت پسرش را می بوسید، او را بر روی شانه خود می گذاشت و گاهی به خود می چسباند و می فرمود: «پدر و مادرم به فدای تو. چقدر خوشبو و پاکیزه هستی و خلقت تو پاک و طاهر است. فضل تو بسیار ظاهر است.»
نسبت به کودکان هرگز خلف وعده نکنید
وفای به عهد حتی در برابر کفار، از صفات پسندیده و همیشگی امامان است.. این عمل در برخورد با کودکان دارای اهمیت بیشتری است. وقتی به کودکتان وعده انجام کاری را می دهید، آنها جز به تحقق وعده شما فکر نمی کنند، در آن تردید ندارند و همیشه در انتظار لحظه موعود هستند. اگر شما به هر دلیلی وعده خود را عملی نکنید، نه تنها کودکتان روحیه اش خراب می شود، بلکه اعتمادش به شما نیز سلب می شود. علاوه بر این شما با این رفتارتان، به صورت غیر مستقیم به او خلف وعده را آموزش می دهید. کلیب صیداوی نقل می کند؛ امام کاظم علیه السلام فرمود: هنگامی که به فرزندانتان وعده دادید، وفا کنید. همانا کودکان چنان می پندارند که شما به آنها روزی می دهید. خداوند متعال به خاطر هیچ چیزی به اندازه زنان و کودکان خشمگین نمی شود.[1]
کودک باید بازی گوش و پر تحرک باشد
بعضی از بچه ها بسیار ناآرام، پرتحرک و شلوغ هستند. آنها ممکن است به هر کار خطرناکی دست بزنند و دائم والدین باید مراقب آنها باشند. گاهی والدین این کودکان را سرزنش کرده و آنها را غیرطبیعی بدانند. در حالی که توقع آرام بودن از کودک انتظاری بی جاست. بلکه باید محیطی را برای او فراهم کرد که بتواند به راحتی انرژی خود را تخلیه کند. جالب است بدانید کودکانی که بسیار پرتحرک و بازیگوش هستند، در بزرگسالی آرام و صبور خواهند شد. در همین باره امام کاظم علیه السلام می فرمایند: «سزاوار است کودک شلوغ و پرتحرک باشد تا در بزرگی صبور و بردبار شود و جز این روانیست.»[2]
قبل از سن تکلیف فرزندتان را با نماز خواندن آشنا کنید
هر چند نماز خواندن در سن تکلیف بر همه واجب می شود ولی بچه ها هر چه زودتر با نماز آشنا شوند، بیشتر با آن مانوس می شود و شیرینی عبادت را زودتر می چشد. علاوه بر این نماز باعث می شود که فرزندتان از گناه دور بماند و ارتباط همیشگی اش با خدا او را از دوستی با افراد خلافکار دور نگه می دارد. به همین دلیل ائمه توصیه کردند که فرزندانتان را قبل از سن تکلیف با نماز آشنا کنید. در این باره امام کاظم علیه السلام فرمودند: «هنگامی که فرزندتان به سن هفت سالگی رسید، آنها را به نماز خواندن تشویق فرمان دهید.»[3]
مسافرت خانوادگی یک ایده خوب تربیتی
یکی از تفریح های حلال مسافرت خانوادگی است، البته در صورتی که در آن گناهی صورت نگیرد. مسافرت خانوادگی علاوه بر خاطرات مشترک باعث ایجاد نشاط و شادابی برای همه اعضای خانواده می شود. علاوه بر این خانواده می توانند لحظاتی را فقط به خودشان اختصاص دهند. به خصوص پدران و مادران شاغل در این سفرها می توانند اوقات خوشی برای فرزندانشان بسازند. والدین در این سفرها می توانند نکات تربیتی تازه ای به کودکان خود بیاموزند و استعدادها و نقاط ضعف و قوت فرزندشان را بشناسند. در این میان سفرهای زیارتی علاوه بر تمام محاسن بالا، همراه با معنویت است و زمینه تحکیم اعتقادات را فراهم می کند. علی بن جعفر، برادر امام کاظم علیه السلام می گوید: چهار مرتبه در رکاب حضرت کاظم علیه السلام بودم و حضرت همراه خانواده اش به حج رهسپار شدند. این سفرها گاه ۲۶ روز، گاهی ۲۴ روز و در بعضی زمان ها ۲۱ روز به درازا می انجامید.»[4]
چگونه به فرزندمان کمک کنیم که برای خودش برنامه ریزی کند
حتما بارها شده که به فرزند نوجوانتان توصیه کرده اید که وقتش را هدر ندهد و از زمانی که در اختیار دارد درست استفاده کند. اما چه او چطور باید وقتش را تقسیم کند و به چه کارهایی اختصاص دهد؟ امام کاظم علیه السلام به این سوال چنین پاسخ داده اند: «تلاش کنید که وقت شما چهار ساعت باشد: ساعتی برای مناجات با خدا، ساعتی برای کار یا زندگی، ساعتی برای معاشرت با برادران و اشخاص مورد اعتماد که شما را از عیب هایتان آگاه نمایند و از دل با شما خالص و یک رو باشند و ساعتی که در آن برای لذت های غیر حرام خویش خلوت کنید و با این ساعت، برای سه ساعت دیگر نیرو می یابید.»[5]
شروع کننده فحاشی ستمگرتر است
این روزها در فضای مجازی زیاد دیده ایم افرادی را که در قالب اکانت های مختلف در حال فحاشی به همدیگر هستند. البته اجتماع هم از حضور چنین افرادی خالی نیست. امام کاظم علیه السلام به دو مردی که در حال فحاشی به یکدیگر بودند، فرمودند: « شروع کننده، ستم گرتر است و بار گناه خویش و بار گناه دوستش را تا آن زمان که مظلوم تجاوز نکند، بر دوش می کشد.»[6]
پی نوشت
[1] مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۵۵۸
[2] مسند امام کاظم (ع)، ج ۱، ص ۴۸۱
[3] مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۵۵۸
[4] بحار، ج ۴۸، ص ۱۰۰
[5] تحف العقول، صفحه ۴۰۹
[6] بحارالانوار،ج ۷۵، صفحه ۳۲۴
