و قال علی علیه السلام
الْعَجْزُ آفَهٌ، وَ الصَّبْرُ شَجَاعَهٌ، وَ الزُّهْدُ ثَرْوَهٌ وَ الْوَرَعُ جُنَّهٌ، وَ نِعْمَ الْقَرِینُ الرِّضَی.
امام علیعلیه السلام فرمود:
عجز و ناتوانی آفت است و صبرشجاعت است و زهد ثروت است وتقواوپرهیزگاری سپری است رضایت و خشنودی (از تقدیرات الهی) بهترین همنشین است.
الْعَجْزُ آفَهٌ:
عجز مفهوم وسیعی دارد که هرگونه ناتوانی علمی، جسمی، اقتصادی و فکری را شامل می شود و به یقین اینها بزرگ ترین آفات زندگی انسان است
_ عجز نتیجه کوتاهی ها و بی برنامگی هاست
وَ الصَّبْرُ شَجَاعَهٌ:
نمونه کامل این سخن همان چیزی است که امیر مؤمنان علی علیه السلام در صدر اسلام از پیغمبر و یاران باوفایش تجربه کرده بود
ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه می گوید:
إذا تَضَیَّفَتْکَ نازِلَهٌ فَأقْرِهَا الصَّبْرُ عَلَیْها وَ أکْرِمْ مَثْواها لَدَیْکَ بِالتَّوَکُّلِ وَ الْإحْتِسابِ لِتُرِحِّلَ عَنْکَ وَ قَدْ أبْقَتْ عَلَیْکَ أکْثَرَ مِمّا سَلَبَتْ مِنْکَ؛
هنگامی که حادثه سختی به میهمانی تو آمد با صبر و شکیبایی از آن پذیرایی کن و جایگاه آن را با توکل بر خدا و حساب عند الله گرامی بدار تا زمانی که این میهمان از نزد تو برود در حالی که بیش از آنچه از تو گرفته است برای تو باقی خواهد گذارد
وَ الزُّهْدُ ثَرْوَهٌ:
زهد همان بی اعتنایی به زرق و برق دنیا و مال و منال و شهرت و آوازه است
-زاهدان از ثروتمندان غنی ترند، چرا که ثروتمندان از یک سو باید پیوسته ثروت خود را حساب و کتاب کنند در حالی که زاهدان از همه اینها بی نیازند.
رسول خدا صلی الله علیه و آله خطاب به علی علیه السلام فرمود:
یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ قَدْ زَیَّنَکَ بِزِینَهٍ لَمْ یُزَیِّنِ الْعِبَادَ بِزِینَهٍ أَحَبَّ إِلَی اللَّهِ مِنْهَا؛ زَیَّنَکَ بِالزُّهْدِ فِی الدُّنْیَا؛
ای علی خداوند تو را به زینتی آراسته که هیچ بنده ای به زینتی بهتر از آن نزد خداوند آراسته نشده است تو را به زهد در دنیا آراسته است
وَ الْوَرَعُ جُنَّهٌ: ورع به معنای تقوا یا حد اعلای تقواست به گونه ای که انسان حتی از شبهات پرهیز کند. این فضیلت انسانی از حالت خداترسی باطنی سرچشمه می گیرد که چون در برابر او گناهی ظاهر شود سدی در میان او و گناه ایجاد کند.
تعبیر به جنه: تعبیر جالبی است، زیرا سپر وسیله ای دفاعی در مقابل آماج تیرهای دشمن یا شمشیرها و نیزه هاست گویا هوای نفس و شیطان پیوسته قلب انسان را هدف تیرهای خود قرار می دهد و انسان با ورع به وسیله این سپر می تواند از آزار آنها در امان بماند.
-امیر مؤمنان علی علیه السلام در غرر الحکم میفرماید:
عَلَیْکَ بِالْوَرَعِ فَإنَّهُ عَوْنُ الدّینِ وَ شَیْمَهُ الْمُخْلِصینَ؛
بر تو باد به پیشه کردن ورع، زیرا (بهترین) یاور دین و روش مخلصان است
وَ نِعْمَ الْقَرِینُ الرِّضَی:
در روایتی آمده است که موسی بن عمران علیه السلام به پیشگاه خداوند عرضه داشت: مرا به عملی راهنمایی کن که اگر آن را انجام دهم رضای تو را به دست آورده باشم. خداوند به او وحی فرستاد که رضای من (گاه) در ناخوشنودی توست و طاقت آن را نداری...موسی بر زمین به سجده افتاد عرض کرد خداوندا افتخار سخن گفتنت با من را به من بخشیده ای و پیش از من به کس دیگری نداده ای و هنوز مرا به عملی راهنمایی نکرده ای که با آن رضا و خوشنودی ات را به دست آورم
فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ أَنَّ رِضَایَ فِی رِضَاکَ بِقَضَائِی؛ خداوند به او وحی فرستاد که رضای من در این است که تو راضی به قضای من باشیش
